Dbajmy o środowisko naturalne

Środowisko naturalne jest coraz bardziej zaśmiecane plastikowymi odpadami, niszcząc tym samym ekosystem, gospodarkę wodą i piękno naszej przyrody. A przecież większość plastiku można poddać recyklingowi ograniczając ilość śmieci. Niestety nie wszyscy stosują się do ekologicznych rozwiązań, które tak naprawdę nie są ani skomplikowane, nie wymagają dodatkowych środków, a jedynie odrobinę dobrej woli. Przez to tworzywa sztuczne stanowią aż 80-85% wszystkich odpadów morskich występujących na europejskich plażach, przy czym artykuły jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych odpowiadają za 50 %, a artykuły związane z połowami za 27 % odpadów morskich.1

To ogromne liczby. A ilość produkowanych opakowań z tworzyw sztucznych wciąż rośnie. Spowodowane jest to szybkim stylem życia – gotowe posiłki, łatwość dostępu i niska cena.

Unia Europejska postanowiła podjąć rękawicę i zmienić prawo dotyczące produkcji opakowań z tworzyw sztucznych, które ma w najbliższym czasie poprawić sytuację dotyczącą zanieczyszczenia świata plastikiem.

 Dyrektywa plastikowa – najważniejsze informacje

Dyrektywa plastikowa ma zacząć obowiązywać od 3 lipca. Wtedy z rynku zniknie wiele opakowań jednorazowych, które według Komisji Europejskiej mają największy wpływ na zanieczyszczenie i zatruwanie środowiska. Z obrotu mają zniknąć produkty jednorazowego użytku wytworzone z tworzyw sztucznych. Do listy produktów wycofanych należą:

  •         Słomki jednorazowe (w tym także słomki mocowane do małych soczków, mleka w kartonikach itp.)
  •         Jednorazowe sztućce i talerze
  •         Mieszadełka do napojów
  •         Patyczki kosmetyczne
  •         Patyczki do balonów
  •         Pojemniki styropianowe stosowane w gastronomii (kubeczki, pojemniki na dania obiadowe)

Co właściwie Komisja Europejska ma na myśli mówiąc o tworzywach sztucznych, które mają być wycofane z obrotu? Według podanej przez nich definicji, tworzywo sztuczne oznacza materiał składający się z polimeru w rozumieniu art. 3 ust. 5 rozporządzenia (WE) nr 1907/2006, do którego mogły zostać dodane dodatki lub inne substancje i który może funkcjonować jako główny składnik strukturalny końcowych produktów, z wyjątkiem polimerów naturalnych, które nie zostały chemicznie zmodyfikowane2. W praktyce oznacza to, że nawet papierowe kubki, które posiadają powłokę chroniącą przed przeciekaniem mogą być objęte tą definicją.

Dodatkowo istnieje też definicja, która określa  pojęcie produktu jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Oznacza ona produkt, który jest w całości lub częściowo wykonany z tworzyw sztucznych i który nie jest przeznaczony, zaprojektowany lub wprowadzany do obrotu tak, aby osiągnąć w ramach jednego cyklu życia wielokrotną rotację przez zwrócenie go do producenta z zamiarem powtórnego napełnienia lub ponownego użycia do tego samego celu, do którego był pierwotnie przeznaczony.3

Przedstawiamy również cały harmonogram zmian, do jakich doprowadzi dyrektywa plastikowa do końca 2030 roku:

3 lipca 2021

  •         Zakaz obrotu zakazanymi produktami (opisanych powyżej)
  •         Na opakowaniach jednorazowych ma znaleźć się specjalne oznakowanie informujące o prawidłowym wyrzucaniu i konsekwencjach dla środowska 

3 stycznia 2025

  •         Wprowadzenie wymogu przytwierdzania zakrętek do plastikowych butelek

31 grudnia 2025

  •         Poziom recyklingu plastikowych opakowań wzrośnie do 55%
  •         Butelki PET mają się składać z min. 25% z materiału pochodzącego z recyklingu
  •         Do 70% wzrośnie wymóg zbiórki selektywnej butelek plastikowych

31 grudnia 2029

  •         90% butelek plastikowych ma być poddawanych selektywnej zbiórce

31 grudnia 2030

  •         Butelki PET mają być w 30% wykonane z tworzyw pochodzących z recyklingu
  •         Recykling opakowań z tworzyw sztucznych ma wynosić minimum 77%

Co to oznacza w praktyce?

Dyrektywa plastikowa na pierwszy rzut oka wygląda na doskonałą. Środowisko będzie mniej zanieczyszczone, śmieci nie będą zalegiwały na pięknych plażach, a ludzie nauczą się dbania o naturę. Oczywiście jest to istotny i ważny cel, który niestety z punktu widzenia przedsiębiorców i gastronomii już nie jest taki łatwy do wykonania. W końcu odczują to na swojej skórze i w portfelu także zwykli konsumenci.

Przede wszystkim ograniczenie jednorazowych sztućców i opakowań styropianowych, które są jednymi z najbardziej powszechnych do wydawania posiłków na wynos zwiększy koszty dowozu lub samych posiłków. Należy się liczyć z tym, że w gastronomii powstaną dodatkowe opłaty za pojemniki jednorazowe, przez co niektórzy klienci mogą zrezygnować z jedzenia w restauracjach.

Jest to szczególnie dotkliwe w dobie pandemii, gdzie klienci zmienili swoje zachowania i przyzwyczaili się do posiłków na dowóz.

 W związku z dyrektywą, która jasno mówi, że producenci produktów jednorazowych będą zobowiązani pokrywać koszty środków służących upowszechnianiu wiedzy w ramach swojego obowiązku związanej z rozszerzeniem odpowiedzialności producenta, która ma wejść w życie 31 grudnia 2024 roku, wiąże się z podniesieniem kosztów sprzedaży opakowań, co najpierw odczują restauratorzy, a następnie zwykli konsumenci.

Dodatkowo eksperci przewidują, że w ciągu kolejnych kilku lat, producenci opakowań, aby sprostać nowym wymaganiom będą musieli zainwestować nawet do 25 miliardów złotych na rozwój swoich przedsiębiorstw.

Co więcej od początku 2021 obowiązuje nowy podatek plastikowy, który według założeń ma zmniejszyć ilość produkcji plastiku, a w rzeczywistości znacznie podnosi koszty produktów. Według Polskiego Związku Przetwórców Tworzyw Sztucznych podatek plastikowy może podnieść ceny opakowań z tworzyw sztucznych od 30 do nawet 100%. Opłata wynosi 800 euro za każdy tonę przetworzonego i niewykorzystanego ponownie plastiku.

 Jest to szczególnie niekorzystny czas na wprowadzanie nowych opłat dla gastronomii, która bardzo ucierpiała podczas trwania pandemii. Wielu restauratorów wpadło w ogromne długi, pozamykało swoje lokale i stracili dorobek życia. Czy dyrektywa plastikowa i tax plastic są teraz niezbędne? Jak branża gastronomiczna ma udźwignąć kolejne obciążenia?

  1, 2, 3 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=COM:2018:0340:FIN